Leczenie zaburzeń odżywiania

Nieprawidłowe zachowania związane z odchudzaniem lub odżywianiem się mogą mieć negatywny wpływ nie tylko na Twoje zdrowie, ale także na całe Twoje życie osobiste, rodzinne i zawodowe. W porę rozpoczęte leczenie zaburzeń odżywiania uchroni Cię przed poważnymi konsekwencjami.

Wsparcia udzielą Ci certyfikowani psycholodzy i psychoterapeuci z Centrum Terapii Poznawczo-Behawioralnej i Terapii Schematów „Mind Works” w Krakowie. W czasie walki z chorobą pomogą Ci na etapie rozpoznania problemu i psychoterapii. A w razie potrzeby zasugerują konsultację z lekarzem specjalistą, który może zlecić farmakoterapię.

Rodzaje zaburzeń odżywiania

Najnowsze klasyfikacje wyróżniają cztery zaburzenia odżywiania:

anoreksja,
bulimia,
napadowe objadanie się,
inne zaburzenia karmienia lub odżywiania się.

Anoreksja

Anoreksja to inaczej jadłowstręt psychiczny (anorexia nervosa). Osoba cierpiąca na anoreksję ogranicza ilość przyjmowanego pożywienia, wykonuje nadmierne ćwiczenia fizyczne oraz może stosować metody przeczyszczania (np. prowokowanie wymiotów, nadużywanie leków przeczyszczających lub moczopędnych). W wyniku anoreksji u wielu kobiet po rozpoczęciu miesiączkowania dochodzi do zatrzymania menstruacji.

Anoreksja jest diagnozowana, gdy pacjent:

odmawia utrzymania masy ciała na poziomie lub ponad poziomem minimalnej masy prawidłowej dla wieku i wzrostu (np. waga niższa niż 85% normy lub zbyt mały przyrost masy ciała w okresie wzrostu, który prowadzi do niedowagi),
jest nadmiernie zaniepokojony przyrostem masy ciała i przytyciem, nawet w przypadku występowania niedowagi,
postrzega siebie jako osobę z nadwagą (np. zaprzecza powadze zbyt niskiej masy ciała, w dużym stopniu uzależnia samoocenę od wagi lub kształtu ciała).

Bulimia

Bulimia jest również nazywana żarłocznością psychiczną (bulimia nervosa) i występuje częściej niż anoreksja.

Bulimia jest diagnozowana, gdy samoocena pacjenta w dużym stopniu zależy od kształtu i masy ciała, a także co najmniej dwa razy w tygodniu w okresie minimum trzech miesięcy występują poniższe objawy:

nawracające epizody objadania się, podczas których pacjent:
- w krótkim czasie spożywa duże ilości jedzenia (np. w ciągu dwóch godzin je tyle, ile większość osób nie byłaby w stanie zjeść w podobnych okolicznościach),
- traci kontrolę nad procesem jedzenia w czasie epizodu (np. nie potrafi zapanować nad ilością jedzenia lub ma poczucie, że nie może przestać jeść);
nawracające, nieodpowiednie zachowania kompensacyjne podejmowane w celu zapobiegania przyrostowi masy ciała, takie jak:
- prowokowanie wymiotów,
- nadużywanie środków przeczyszczających, moczopędnych, wlewów przeczyszczających lub innych leków,
- głodzenie się,
- nadmierne ćwiczenia fizyczne.

Napadowe objadanie się

Napadowe objadanie się (binge-eating disorder, BED) to najczęstsze zaburzenie odżywiania obecnie diagnozowane. Uważa się, że jest zaburzeniem częściowo dziedzicznym. Występuje prawie dwa razy częściej u kobiet niż u mężczyzn. Zazwyczaj wiąże się z otyłością (ale tylko jedna czwarta pacjentów z nadwagą ma BED).

Zazwyczaj tego rodzaju problemy zaczynają się w drugiej lub na początku trzeciej dekady życia. Pierwsze epizody mogą pojawić się tuż po zakończeniu diety. Do napadów objadania się dochodzi zazwyczaj wtedy, gdy pacjent odczuwa lęk i przygnębienie.

Cechami charakterystycznymi BED są:

duże tempo konsumpcji (całkowita ilość spożytego pożywienia może być ogromna),
poczucie utraty kontroli nad procesem oraz ilością jedzenia.

Inne zaburzenia karmienia lub odżywiania się

W najnowszych klasyfikacjach wyodrębnia się także jednostkę chorobową o nazwie: inne określone lub nieokreślone zaburzenie karmienia lub odżywiania się (eating disorder not otherwise specified, ENDOS)

Diagnozuje się je wtedy, gdy osoba zgłaszająca się na terapię nie spełnia kryteriów żadnego z wymienionych wcześniej zaburzeń. Nie oznacza to jednak, że te problemy są mało istotne lub niezagrażające zdrowiu.

W grupie osób z tymi zaburzeniami mogą znaleźć się przykładowo pacjenci, którzy:

mają obsesję na punkcie zdrowej żywności,
zażywają zbyt wiele suplementów diety,
podporządkowują całe swoje życie tematowi jedzenia.

Przyczyny występowania zaburzeń odżywiania

Niezależnie od rodzaju zaburzenia odżywiania, źródeł problemu można doszukiwać się w opisanych niżej obszarach funkcjonowania w rodzinie, społeczności, a także współczesnym świecie:

niskie poczucie własnej wartości,
trudne doświadczenia z bliskimi osobami i/lub rówieśnikami,
brak umiejętności radzenia sobie z silnymi emocjami,
nieprawidłowe zwyczaje żywieniowe w rodzinie,
nadmierne wymagania względem siebie oraz wygórowane oczekiwania ze strony np. rodziny,
poglądy na temat idealnego kształtu ciała i optymalnej wagi,
standardy piękna promowane we współczesnym świecie.