Dlaczego terapia schematów?
U podstaw terapii schematów leży udowodniona naukowo zależność między zachowaniami dorosłego a wypracowanymi w dzieciństwie i młodości schematami. Przy czym schematy są to wzorce wiedzy, które objawiają się w zachowaniach, uczuciach i reakcjach fizjologicznych.
Dysfunkcjonalne schematy związane są z trudnymi wspomnieniami. Wynikają z niezaspokojonych potrzeb z okresu dzieciństwa. Mogą wiązać się ze specyfiką temperamentu danej osoby. Schematy początkowo służyły radzeniu sobie w trudnych warunkach. Ale w dorosłym życiu, poprzez swój sztywny i automatyczny charakter, utrudniają funkcjonowanie i elastyczne dostosowywanie się do nowych sytuacji.
W jakich problemach pomaga terapia schematów?
Podczas pierwszych spotkań psychoterapeuty i pacjenta ustalany jest cel terapii. Psycholog proponuje podejście najlepiej dopasowane do zdiagnozowanych problemów. Takie, które zapewnia trwałe rezultaty oraz dostarcza narzędzi do samodzielnego wzmacniania pozytywnych zachowań.
Terapia schematów jest efektywnym sposobem pracy, gdy pacjent wykazuje:
- problemy utrwalone, np. długotrwałe zaburzenia funkcjonowania w rodzinie, relacjach, szkole lub pracy,
- nawracające zaburzenia emocjonalne, np. powtarzające się epizody depresji, napady lęku czy spadki nastroju,
- trudności w sferze osobowości, np. osobowość borderline, narcystyczna, zależna, obsesyjno-kompulsyjna.
Jak wygląda praca z psychoterapeutą?
Stosując terapię schematów, psycholog szuka przyczyn obecnych trudności w doświadczeniach pacjenta z okresów dzieciństwa i dorastania. Wykorzystuje m.in. techniki pracy z emocjami oraz techniki poznawcze i behawioralne. Dzięki nim jest w stanie rozpoznać nieadaptacyjne (czyli nieelastyczne) sposoby radzenia sobie w codziennym życiu. A zmiana jest wypracowywana przez wzmacnianie zdrowych sposobów reagowania oraz ograniczanie wpływu nieprzystosowawczych schematów.
Ze względu na charakter leczonych problemów oraz specyfikę podejmowanych działań psychoterapeutycznych, bardzo ważne jest zbudowanie dobrej relacji między terapeutą a pacjentem. W czasie tego rodzaju sesji psychoterapeuta przyjmuje na siebie rolę porównywalną do roli dobrego rodzica. I tak jak rodzice, wspiera pozytywne zmiany, podejmując szereg działań:
- identyfikuje schematy rządzące życiem pacjenta,
- pozwala pacjentowi poznać i zrozumieć te schematy,
- pomaga pacjentowi zgromadzić nowe doświadczenia i odczuć ich pozytywne skutki w sferze emocjonalnej,
- pokazuje zdrowe sposoby zachowania i ćwiczy z pacjentem umiejętności adaptacyjnego radzenia sobie z problemami.
Ile trwa terapia schematów?
Terapia schematów jest podejściem długoterminowym i zazwyczaj trwa od roku do trzech lat. W tym okresie psychoterapeuta spotyka się z pacjentem raz na tydzień lub raz na dwa tygodnie. Każda sesja indywidualna jest 50-minutowa, a sesja par 90 lub 120-minutowa.
Zobacz też: terapia poznawczo-behawioralna >
