Rozpoznanie depresji
Zanim zostanie postawiona diagnoza, psycholog zapoznaje się z sytuacją życiową pacjenta. Nie można stwierdzić depresji na przykład u osób cierpiących po utracie bliskiej osoby, chyba że stan obniżonego nastroju trwa nienaturalnie długo (ponad pół roku). Następnie psycholog wyklucza dolegliwości somatyczne, które mogą powodować objawy występujące przy depresji. Może zaproponować wykonanie badań w kierunku zaburzeń funkcji tarczycy (niedoczynność tarczycy) lub skorzystanie z pomocy lekarza specjalisty.
Na depresję składa się szereg różnych objawów dotyczących sfery myśli, uczuć, zachowań oraz doświadczeń. Ich liczba i nasilenie są przedmiotem badania prowadzonego przez psychologa. A uzyskana wiedza pozwala zdefiniować rodzaj problemu oraz wskazać optymalne leczenie.
Symptomy depresji
Zgodnie z obowiązującymi międzynarodowymi klasyfikacjami, epizod depresji można zdiagnozować u pacjenta, który przez minimum dwa tygodnie zauważa u siebie:
- co najmniej dwa z trzech poniższych objawów:
- obniżony nastrój,
- utrata zainteresowań i zadowolenia w zakresie aktywności, które zwykle sprawiały mu przyjemność,
- zmniejszona energia i zwiększona męczliwość,
- a jednocześnie odczuwa co najmniej dwa z wymienionych niżej symptomów:
- spadek zaufania lub szacunku do siebie,
- nieracjonalne wyrzuty sumienia,
- myśli o śmierci lub samobójstwie albo zachowania samobójcze,
- trudności w koncentracji uwagi,
- uczucie spowolnienia lub pobudzenia w działaniu,
- bezsenność lub hipersomnia (nadmierna senność),
- brak apetytu, utrata lub wzrost wagi,
- drażliwość i męczliwość,
- uczucie pustki i beznadziei.
Rodzaje depresji
W zależności od liczby i rodzaju objawów, które pojawiają się u danej osoby, psycholog określa, czy epizod depresji jest łagodny, umiarkowany czy ciężki.
Weryfikując stan pacjenta, psycholog może zdiagnozować łagodniejszą formę depresji – dystymię, a także epizod depresji w przebiegu zaburzenia afektywnego dwubiegunowego.
Źródła depresji
- Depresja o podłożu genetycznym – badania naukowe pokazują, że częściej na depresję zapadają krewni osób, które doświadczały depresji.
- Depresja o podłożu biologicznym – depresja może wynikać z braku równowagi między poszczególnymi neuroprzekaźnikami (serotonina, noradrenalina i dopamina).
- Depresja wynikająca z historia życia – stosowane przez rodziców niewłaściwe metody wychowawcze oraz trudne doświadczenia z późniejszych okresów życia to przykładowe czynniki, które mogą zwiększać ryzyko wystąpienia epizodu depresyjnego.
- Depresja na skutek doświadczonego stresu lub w wyniku utraty bliskiej osoby.
Leczenie depresji
W łagodnej oraz umiarkowanej postaci depresji można stosować psychoterapię lub farmakoterapię. W tym wypadku wybór zależy od preferencji i stanu pacjenta.
W epizodzie ciężkim wskazane jest leczenie depresji farmakoterapią lub połączenie psychoterapii z leczeniem farmakologicznym.
Dowiedzioną naukowo skuteczność w leczeniu depresji ma terapia poznawczo-behawioralna. Coraz więcej danych wskazuje również na to, że zapobieganie nawrotom depresji też jest możliwe przy wykorzystaniu terapii poznawczo-behawioralnej (zob. A. Popiel, E. Pragłowska, Psychoterapia poznawczo-behawioralna – praktyka oparta na badaniach empirycznych, „Psychiatria w Praktyce Klinicznej. Tom 2”, nr 3/2009, s. 146–155).
Zobacz też: terapia indywidualna >