Rozpoznanie zaburzeń obsesyjno-kompulsyjnych
Pracę z pacjentem zawsze rozpoczyna etap wnikliwego diagnozowania problemu. Występowanie zaburzeń obsesyjno-kompulsyjnych (dawniej zwanych nerwicą natręctw) można stwierdzić, przeprowadzając wywiad z pacjentem oraz testy psychologiczne.
Zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne charakteryzują się występowaniem natrętnych myśli (obsesji) i/lub natrętnych czynności (kompulsji).
Obsesje
Obsesje są to natrętne myśli, często irracjonalne i niezgodne z charakterem danej osoby. Mogą dotyczyć bardzo różnych tematów, m.in. seksualności, religii, przemocy, samookaleczenia, zakażenia lub zarażenia.
Każdy człowiek ma od czasu do czasu dziwne, zaskakujące myśli. Wyobraża sobie nagiego wykładowcę podczas szkolenia, ma impuls do skoku z wysokiego budynku lub znikąd pojawia się myśl o zrobieniu krzywdy ukochanemu psu. Jeśli zdarza się to rzadko, nie ma charakteru uporczywie nawracających myśli, a także nie wywołuje nieprzyjemnych emocji, to nie ma się czym martwić. W takiej sytuacji nie są to żadne zaburzenia.
Faktyczne zaburzenie rozpoznaje się po tym, że uporczywe myśli:
- powodują pojawienie się lęku, dyskomfortu lub cierpienia,
- zajmują bardzo dużo czasu,
- powodują, że nie sposób skupić się na niczym innym,
- skłaniają do unikania wielu aktywności i czynności.
Kompulsje
Kompulsje są to natrętne czynności wykonywane w celu uchronienia się przed jakimś niebezpieczeństwem. Przy czym zagrożenie nie musi być prawdziwe i poważne, a może mieć charakter błahy lub urojony .
Kompulsje – podobnie jak obsesje – miewa każdy. Jest to na przykład sytuacja, gdy wracamy kilka razy do domu, żeby sprawdzić, czy drzwi są zamknięte. Co więcej, można mieć w życiu dłuższe etapy z czynnościami kompulsyjnymi, np. stosować specyficzne rytuały mycia rąk, a jednak nie mieć zdiagnozowanego zaburzenia.
Zaniepokoić może jednak mycie rąk kilkanaście razy dziennie w ściśle określony sposób w celu uchronienia się przed chorobą. Albo trudność z wyjściem z domu ze względu na uporczywe sprawdzanie wyłącznika gazu po to, by zapobiec tragedii.
Zaburzenie diagnozuje się wtedy, gdy kompulsje:
- powodują cierpienie, strach i dyskomfort,
- zajmują dużą część dnia, a nawet nocy,
- pochłaniają mnóstwo energii,
- wpływają na wiele obszarów życia i utrudniają codzienne funkcjonowanie.
Leczenie zaburzeń obsesyjno-kompulsyjnych
Najskuteczniejszą metodą leczenia zaburzeń obsesyjno-kompulsyjnych jest terapia poznawczo-behawioralna. W czasie pracy z psychoterapeutą pacjent może nie tylko lepiej poznać swój problem, zrozumieć rządzące nim zależności, ale również nauczyć się efektywnych sposobów radzenia sobie z nękającymi go objawami.
W wypadku nasilonych objawów, leczenie zaburzeń obsesyjno-kompulsyjnych polega na łączeniu psychoterapii z leczeniem farmakologicznym.
Zobacz też: terapia indywidualna >
